Ekip önceden belirlenmiş hedeflere ulaşmak için bir araya gelmiş, birbirine bağımlı ve birlikte hareket eden iki veya daha fazla kişinin oluşturduğu topluluktur. En sade anlatım ile başarıya ulaşmak isteyenin veya başarıya ulaşıp da korumak isteyenin yaptığı ürün ve hizmet üretimini sürdürmesine yardımcı olanların tümünden oluşur. Organizasyonun ulaştığı aşama ve karşılaştığı sorunlar ve çalışanların kuruluşa katkıları, ihtiyaç ve umutları hakkında açık, dürüst ve samimi düşünce alışverişi yapılması, ekip oluşturmanın ön koşuludur.
Ekip tanımlanırken üç önemli faktör ön plana çıkmaktadır. Bunlardan ilki ekibin oluşturulabilmesi için iki veya daha çok kişinin gerekmesidir. İkincisi ekibi oluşturan kişiler birbirlerine bağımlıdırlar ve birlikte hareket ederler, yani sürekli olarak etkileşim halindedirler. Birbirleriyle etkileşim içinde olmayan kişiler, örneğin bir asansörü paylaşan kişiler ekip oluşturamazlar. Üçüncü ve son faktörde ekibi oluşturan kişiler belli bir amacı gerçekleştirmek için çalışırlar.
Günümüzde, iç müşteri kavramına önem vermeden ve iç müşterinin mutluluğunu sağlamadan, dış müşterini mutluluğunu sağlamak mümkün değildir. İç müşterinin mutluğu dışında, ekip çalışmasını sağlamak işletmenin verimliliği açısından zorunlu duruma gelmiştir. Ekip çalışmasının tam olarak sağlanabilmesi, çalışanların zihin haritalarına ait yapılanmalara bağlıdır. Ekip çalışmasında; rol ve sorumluluklar açıktır, açıklık, dürüstlük ve güven duygusu hâkimdir, açık ve heyecan veren amaçlar söz konusudur ve ekip üyeleri, o grubun üyesi olmaktan mutluluk duyarlar.
Ekip Oluşturmanın Amaçları
Ekip oluşturmanın en genel amacı birbirleriyle dayanışma içinde olan, destekleyen ve birbirine güvenen bir grup oluşturup, verilen bir işi tamamlamak, aynı zamanda da bu işi yaparken üyelerin değer farklılıklarına, davranış biçimlerine ve becerilerine saygılı olmaktır. Şimdi bu genel amacın dışında daha özellikli olan ekip oluşturma amaçları:
Ekip üyeleri arasında etkili bir iletişim sağlayıp, bunu devamlı geliştirmek
Ekibin organizasyondaki toplam fonksiyonlar içindeki yer ve amacını belirginleştirmek
Ekip üyeleri arasında rekabetten çok dayanışmayı ve birlikte çalışmaya dayalı bir ortam geliştirmek
Ekip üyeleri için gerekli rol davranışlarını daha iyi bir biçimde anlamaları sağlamak ve farklı tercihleri olan üyelerin bu rollere uyumlarını sağlamak
Ekip süreçlerini daha iyi biçimde anlamak
Ekip Çalışması Kimlerle Yapılır?
Ekip çalışmasında başarılı olabilecek insanların en belirgin özellikleri, olumlu ve yapıcı insan ilişkilerine sahip olmalarıdır. Sadece zekâsına, mesleki bilgisi, beceri ve yeteneklerine güvenen; olumlu ilişkiler kurmayı zaman kaybı ve gereksiz bir lüks olarak gören kişiler, mesleki nitelikleriyle hak ettikleri ölçüde geniş ufuklara yelken açamazlar. Böyle kişiler ile de muhakkak ki ekip çalışmasının oluşturulması beklenemez.
Ekip çalışmasını oluşturan kişilerin, olumlu insan ilişkilerine sahip olmayı önemseyen, hoşgörülü ve esnek olmayı bilen, yaptığı işi seven, sevdiği işi yapan insanlardan oluşması en büyük etken olacaktır.
Başarılı bir çalışmayla bir projeyi hayata geçirecek olan ekibin, her şeyden önce bir misyonu, amaçları ve stratejisi olması gerekir. Misyon; açık, ilham verici ve ekipte heyecan uyandırıcı nitelikte olmalıdır. Amaçların ise net, basit, doğrudan ve ölçülebilir olması esastır. Ekibin ortak bir amacı olmalı ve bu amaç ekip üyelerine heyecan vermelidir. Aynı şekilde etkin bir ekibin, ekip çalışmasının en önemli özelliklerinden biri de ekip içinde ortak değerler sisteminin varlığıdır.
Güven duygusu, sağlıklı bir ekip çalışmasının temelini oluşturur. Güven duygusunun yokluğu, çalışma ortamında ilişkileri, verimliliği ve herkesin sağlığını bir kanser tümörü gibi kemirir. Başka insanlara beslenecek olan güven duygusunun temelinde, kendine güven yatar. Kendine güvenmeyen insan başkalarına da güvenemez. Güven duygusunun üç boyutu vardır. Kendine güven duymak. Güvenilir olmak. Başkalarına güven duymak. Bu üç madde sırasıyla, bir ekip içinde, kişiler üzerinde sağlanması gereken koşullar olarak da görülebilir.
Ekip Çalışmasının Yararları
Bireylere Sağladığı Yararlar: Ekiplerde çalışan bireyler işleri daha az stresli bulurlar. Ekip içindeki rollerinden dolayı sorumluluk üstlenseler bile, başarının genel sorumluluğu bir bireyin omuzlarından birçok kişinin omuzlarına geçer. Ekip çalışmasının bireye sağladığı yarar organizasyona da fayda sağlar.
Yönetime Sağladığı Yararlar: Artan üretkenlik, iyileşen maliyet kazanç oranları(karlılık), yükselen moral, bağlılık ve tutumluluğun iyileşmesi sayesinde yöneticiler de ekip çalışmasının yararını görürler. Hedeflerine ve birimlerin amaçlarına ulaşmak daha kolay ve az stresli hale gelir.
Organizasyona Sağladığı Yararlar: Ekipler karlılığa, büyümeye ve gelişmeye önemli katkıda bulunur. Organizasyonlar ekipler oluşturulduktan sonra, kamuoyunda hem müşterileri hem de muhtemel işverenleri cezbeden bir iş ortaya çıkar.
Göç eden kazlar, “V” şeklinde bir formasyonda uçarlar. Kazlar, her yıl göç mevsiminde kuzey-güney hattında yolculuğa çıktıklarında havada süzülürken takım olarak “V” şeklinde bir formasyonda uçarlar. Bilim adamlarının araştırmalarına göre, kazların hiç de “kaz kafalı” olmadıkları ortaya çıkar. Kazların takım halinde gerçekleştirdikleri bu “V” uçuşlarından insanoğlunun da ders alacağı çok noktalar mevcut. Yapılan araştırmalara göre, uçan her kuş, kanat çırpma esnasında arkasındaki kuş için onu kaldıran bir hava akımı meydana getiriyor. “V” şeklindeki formasyonla uçan kaz grubu, kanat çırpışları sırasında oluşturdukları hava akımından meydana gelen kolaylık sayesinde uçuş menzillerini yüzde 71 gibi oldukça büyük bir oranda uzatıyorlar. Yani, tek başına gidebilecekleri maksimum yolu takım halinde neredeyse ikiye katlıyorlar.
Yine araştırmalara göre bir kaz, “V” grubundan çıktığı anda uçmakta güçlük çekiyor. Çünkü kaldıraçlı hava akımının dışında kalmış oluyor. Bunun sonucu olarak da hemen formasyona geri dönüyor ve “V” nin takım gücünü tekrar yakalıyor.
Belli hedefleri olan ve bu hedeflere ulaşmak için bir araya gelen takım ruhlu insanlar, hedeflerine daha kolay ve çabuk erişirler. Çünkü bir ekip olmanın çekimini, motivasyonunu kullanırlar. Her şeyin iyice karmaşıklaştığı ve kolektif şuurun büyük işlerde olmazsa olmaz bir şart haline geldiği çağımızda, insanlar hedeflerine (deha çapında da olsa) ferdi gayretlerle değil, bilgi, deneyim, gayret birliğinin bir araya geldiği ekip ruhunun gücüyle ulaşabilirler.
Abdullah ÖNGÜN / Yönetim Danışmanı