Elbette herkes dalgalı denizler için biçilmiş kaftan değildir. Ancak bazı kişiler, bu krizlerle şaşırtıcı bir şekilde başa çıkabilirler.
Bitmek tükenmek bilmeyen zorluklar silsilesini avantaja çeviren bireyler başarılı girişimcilerdir. Karşılarına çıkan engeller onları daha da güçlendirir ve başarılarını arttırır. Başkaları paniğe kapılırken (ya da büyük maddi zarara girerken) onlar sakinliğini korur, duruma el koyar ve tüm fırsatları değerlendirirler. Bu tür engellerle karşı karşıya kalan girişimciler, Intel’in eski Ceo’su Andy Grove’un şu cümlelerle açıkladığı bir dönüşüm sürecine girerler: ”Krizler, kötü şirketleri batırır. İyi şirketler, krizleri atlatır. Büyük şirketler ise krizler sayesinde gelişirler.”
Görünen o ki, hayatta karşımıza çıkan engelleri anlamanın, ona göre davranmanın ve ilerlemenin bir yöntemi var. Roma İmparatoru Marcus Aurelius yüzyıllar önce bu formulü geliştirmiş ve gündelik bir hatırlatma olması için yazıya dökmüş:
”Şimdi, yargılarında tarafsız ol.
Şimdi, özverili davranışlarda bulun.
Senin dışında gelişen tüm olayları şu anda kabullen.
Tek ihtiyacın olan bu.”
John D. Rockefeller, Thomas Edison ve Steve Jobs gibi efsanevi girişimciler karşılarına çıkan her engelde bu eski formülü kullanmışlar, hatta yoğun ihtiraslarını beslemek üzere bile bu durumları kullanmışlar. Onlara göre yol, engelin ta kendisiymiş.
Bu kadim ilkelerden beş strateji doğdu. Asırlar öncesinden günümüze ulaşan bu yapı, karşılaştığımız engelleri kendimiz ve şirketimiz adına birer zafere dönüştürmek için kullanabileceğimiz ebedi bir bilgelik içeriyor. İşte sizlere krizleri fırsata çevirmenin 5 yolu:
1. Serinkanlılığınızı koruyun.
John D. Rockefeller, 1857’de yaşanan ekonomik kriz sırasında iş hayatına başlayalı henüz iki yıl bile olmamıştı. Rockefeller, yüzleştiği talihsiz şartlar karşısında bunalıma girebilir ve kitlenebilirdi. Fakat ekonomik kargaşanın zamanlamasına dair yakınmak yerine, olayları çevresindekilerden farklı bir şekilde algılamayı tercih etti. Olan biteni, piyasada tecrübe kazanmak ve yeni şeyler öğrenmek adına bir fırsat gözüyle gördü. Kendi deyimiyle, tüm felaketlerde bir fırsat görmeye eğilimliydi. Rockefeller krizin ilk 20 senesini kapsayan süreçte, petrol pazarının yüzde 90’ını tek başına ele geçirdi.
Rockefeller gibi günümüzün girişimcileri de karışık günler yaşıyor. Algımızın, yargılarımızı gölgelemesine izin vermek yerine LinkedIn ve Microsoft gibi ekonomik krizin ortasında kurulmuş şirketlere bakabiliriz. Başkaları rakiplerinin kazanımlarıyla ilgili kaygılanırken ya da küplere binerek yitip giderken, biz Rockefeller’ın baskı altındaki serinkanlı duruşuna yönelebilir ve krizden doğacak fırsatları arayabiliriz.
2. Bakış açınızı değiştirin.
Steve Jobs, ”Mümkün değil” gibi ifadeleri yok saymasını sağlayan, ”gerçeği bükme alanı” dedikleri özelliğiyle ünlüydü. Üretilen ilk iPhone için özel bir tür cam sipariş ettiğinde üreticiler, imkansız görünen teslim tarihi ile ilgili dehşete kapıldılar. ”Korkmayın,” dedi Jobs. ” Bunu başarabilirsiniz. Üzerine biraz kafa yorun. Bunu yapabilirsiniz.”
Çok kısa sürede üreticiler tesislerini cam yapımına uygun olarak yeniden tasarladılar ve altı ay içinde piyasaya sürülecek ilk parti telefonlara yetecek miktarda üretim yapmayı başardılar. Onun ısrarcılığı, üreticileri mümkün olanın ötesine erişmeye itmişti.
Engellerin üstesinden gelinebilecek şeyler olduğu konusunda ısrarcı davranarak ilk değerlendirmelerinizi ve bu yargılardan doğan itirazları geri çevirmeyi tercih edebiliriz. Aynı Apple’ın lideri gibi, daha önce hiç yapılmamış bir şeyi başarabileceğimize inancınız olmalı. Facebook ve Google gibi şirketlere göre bir şeyin daha önce hiç yapılmamış olması fikri, iyi bir şeydir. Bu, ortada kendilerinin elde edebileceği bir fırsat anlamına gelir.
3. Kuralları umursamayın.
Küçük bir meyve şirketi sahibi olan Samuel Zemurray’e bir zamanlar, Orta Amerika’da bulunan bir nehrin üzerine inşa etmesi gereken köprüyü yaptıramayacağı söylenmişti. Bunun sebebi ise, Birleşik Devletler’de o zamanın en güçlü şirketlerinden biri olan United Fruits tarafından devlet memurlarına rüşvet verilmesiydi.
Bu yüzden Zemurray köprü yapmak yerine, mühendislerine nehrin ortalarına kadar ulaşan iki uzun payanda inşa ettirdi. Gerektiğinde, bunları bir kaç saat içinde birbirine bağlayan geçici bir ponton bağlayabiliyorlardı. United Fruit şikayetçi olduğunda ise Zemurray gülerek yanıt verdi, ” Bu bir köprü değil ki. Bunlar sadece bir iki eskimiş iskeleden ibaret.” Bu türden pratik zekayı Uber ve Tesla gibi girişimlerde de görebiliriz. Hedeflerimize ulaşabilmek için bazen böyle çağdışı ve baskıcı düzenlemeler karşısında cesurca hareket etmemiz gereken zamanlar olur. İşe yarayan her şey geçerlidir.
4. Öngörülü davranın.
Harvard Business Review ve Fortune 500 şirketlerinin ölüm anı dedikleri popüler bir teknik var. Psikolog Gary Klein’ın geliştirdiği bu ölüm anı tekniği, bir şeyi önceden tasarlamak üzerine yapılan bir tür egzersiz. Fakat elbette her müthiş fikir gibi bu da yeni bir şey değil.
Yaptığımız planlar çok nadiren gerçeklerle uyum sağlar. Fakat öngörülü girişimcilerin yaptığı gibi, zihnimizde ters gidebilecek şeylerin provasını önceden yaparak gafil avlanmaktan kaçınabiliriz. Bu şekilde, başına gelebilecekleri hiç aklına getirmediği için şok yaşayan ve geri çekilen rakiplerimizi gölgede bırakabiliriz.
5. Kaderinizi sevin.
Thomas Edison’un tüm araştırmalarının ve üretiminin yapıldığı tesis yanıp kül olduğunda, Edison umutsuzluğa veya öfkeye kapılmadı. Bunun yerine gücünü topladı ve harekete geçti. Yalnızca üç hafta içinde fabrikayı yeniden toparladı ve işletmeye koyuldu. Ve bunu kaderini sevdiği için başarabildi.
Biz de kendi yaşantımızda, bir yatırımcıyı kaybettiğimizde veya bir çalışanımız aniden şirketi terkettiğinde Edison örneğinin izinden gidebiliriz. Twitter, Jack Dorsey’in CEO’luk görevine son verdiğinde bunalıma girmedi. Bunun yerine durumu kabullendi ve dünyadaki en büyük ödeme-işlem girişimlerinden biri olan Square’i kurmak üzere yola çıktı. Göz yaşı dökmekle, öfke ve çaresizlikle beslenemeyiz. Her zaman tutku ve enerjiyle yolumuza devam edebiliriz.
Bu müthiş girişimcilerin hepsi, engelleri aşmak ve fırsata dönüştürmek üzere bu besş stratejiyi kullandı. Siz de bunları ve başkalarının barikat gibi gördüğü şeyleri tutkumuz ve kaçınılmaz başarımız adına kullanabilirsiniz.