Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma Danışmanlığı
Aile ÅŸirketlerinde atılabilecek en doÄŸru adım kurumsallaÅŸmaktır. KurumsallaÅŸmasını tamamlayan aile iÅŸletmelerinin belirlediÄŸi hedeflere hızlıca ulaÅŸması mümkündür. Aile ÅŸirketlerinde sürdürülebilirlik, ÅŸirketi ayakta tutan temel deÄŸerlerin bir sonraki kuÅŸaÄŸa en iyi ÅŸekilde aktarılması için kurumsallaÅŸma giriÅŸimlerinin zamanında uygulanması saÄŸlanmalıdır.
Ayyıldız Danışmanlık,
uzman danışman ekibiyle aile ÅŸirketlerinde, aileye ve iÅŸletmeye mahsus yönetimsel, organizasyonel, sistemsel problemleri tespit edip, kalıcı çözümler sunar. Ayrıca danışmanlık sürecinin yanında ihtiyaç halinde hukuki destek sunacak uzmanlara ve tecrübeye sahiptir.
Aile Åžirketlerinde KurumsallaÅŸma
Ailenin bir üyesi veya üyelerin giriÅŸimi ile baÅŸlayan, daha sonra diÄŸer bazı aile üyelerinin de dahil olduÄŸu, en az iki aile üyesinin istihdam olduÄŸu, sahipliÄŸi ve yönetimi aileye ait olan, kendine has birtakım özellikleri barındıran iÅŸletmelere aile ÅŸirketi denir.
​
TÜÄ°K ve Ä°stanbul Ticaret Odası verilerine göre Türkiye'de aile ÅŸirketlerinin ortalama ömrü 25 yıldır. Cumhuriyet öncesi dönemde kurulmuÅŸ ve bugün hala devam eden iÅŸletme sayısı sadece 69’dur. Yapılan araÅŸtırmalara göre Türkiye'deki tüm iÅŸletmelerin %95'ini, KOBÄ°’lerin ise %99’unu aile ÅŸirketleri oluÅŸturuyor. Aile ÅŸirketlerinin ancak %30'u ikinci kuÅŸaÄŸa, %12'si üçüncü kuÅŸaÄŸa, %3’ü dördüncü kuÅŸaÄŸa geçebiliyor.
​
Bu durumun birçok sebebinin olduÄŸunun bilinmesiyle beraber temel sorun, aile ÅŸirketlerinin kurumsallaÅŸamaması ve ÅŸirketin gelecek nesillere aktarılamamasıdır.
​
KurumsallaÅŸma, iÅŸletmenin tüm süreç ve iÅŸlevlerini tanımlayan ve disipline ederek sistem haline getiren bir anlayıştır. Aile ÅŸirketlerinde kurumsallaÅŸma ayrıca ailenin kurumsallaÅŸması ve aile, iÅŸletme iliÅŸkilerini de kurallara baÄŸlayan süreçtir.
Aile Åžirketlerinin Karakteristik Özellikleri
-
Kurucunun üretim veya tüccarlık gibi iÅŸin pratiÄŸinden gelmesi ve iÅŸi çok iyi bilmesi
-
Kurucunun işi bilgisi dışındaki işletme bilgilerinin genellikle zayıf olması
-
Kurucu liderin, aile bireylerini ve profesyonel çalışanları baskın biçimde yönetme eÄŸiliminde olması
-
Aile içinde yaÅŸ büyüklüÄŸüne göre hiyerarÅŸinin oluÅŸması
-
Ä°ÅŸletmedeki önemli kararlarda ailenin etkin olması
-
Ailenin iÅŸi, iÅŸin aileyi etkilemesi
-
Ailenin istek ve ihtiyaçları ile iÅŸletmenin istek ve ihtiyaçlarının farklılaÅŸması
-
Aile içi çekiÅŸmenin olması, aile üyeleri arasında beklenti çatışmaları
-
Aile ve iÅŸ problemlerinin açık açık konuÅŸulmaması
-
Aile üyelerine tanınan imtiyazlar (az çalışma, çalışanlara müdahale, yüksek yetki, yüksek maaÅŸ vb.)
-
Aile üyeleri harcama kurallarının olmaması, ÅŸirketi kendi kasaları gibi görebilmeleri
-
Aile üyeleri ve tecrübeli çalışanlar arasında çatışmaların olması ve bu çalışanların iÅŸletmede barınamaması
-
Ä°ÅŸletme yönetiminde profesyonel çalışanlara yetki devri yapılamaması
-
KuÅŸak geçiÅŸlerindeki çatışmalar
-
Yeni kuşakların geleceğe hazırlanamaması
-
KurumsallaÅŸma ve geliÅŸim hızının düÅŸük olması
Aile Åžirketlerinde Aile Ä°çi Çatışmalar
Aile iÅŸletmelerinde akrabaların çalışması baÅŸlangıç aÅŸamasında fayda verirken, iÅŸletme büyüdükten sonra sıkıntı vermeye baÅŸlarlar. Bunun sebebi iÅŸletme büyüdükten sonra iÅŸlerin karmaşıklaÅŸması ve etkili yönetim ile kurumsal yaklaşım gerekmesi sonucu akrabaların buna uyum saÄŸlayamamasıdır.
​
Aile iÅŸletmelerinde diÄŸer aile üyelerinin iÅŸe baÅŸlaması, ikinci neslin devreye girmesi, damat veya gelinin aileye ve iÅŸletmeye dahil olması, iÅŸletmenin hızlı büyümesi ile ailenin bilgi ve yönetim kabiliyetinin bu ilerlemeye ayak uyduramaması gibi nedenlerden problemler baÅŸlamaktadır. KurumsallaÅŸma saÄŸlanamaması halinde, aile içi çekiÅŸme problemleri iÅŸletmeyi dar boÄŸaza iterek kapanmasına sebep olabilir.
​
Aile ile iÅŸletmenin ayrı tutulması ve aile-iÅŸ iliÅŸkilerinin karıştırılmaması birçok sorunu engeller. Aile içi çatışmaları ortadan kaldırmak için aile yönetimi ve iÅŸ iliÅŸkileri kuralları, aile anayasası adı ile yazılı hale getirilmelidir. Yani aile iliÅŸkilerinin de kurumsallaÅŸtırılması gerekir.
Ailenin alışkanlık, kültür, iletiÅŸim ve deÄŸerleri gibi kendine has özellikleri, aile üyelerinin beklentileri, seçilme, terfi ve çalışma ÅŸartları, özlük hakları vb. konular aile ile iÅŸletme iliÅŸkileri kurallar aile anayasasında yazılmalıdır.
​
Aile ÅŸirketlerinde kurucu lider tarafından kurumsallaÅŸmayı saÄŸlayan iÅŸletmeler, sonraki nesillere emin adımlarla aktarılır, aile ve ülke için deÄŸer oluÅŸturur. Aile ÅŸirketlerinde kurumsallaÅŸma çalışmalarının baÅŸlaması ve geliÅŸim için öncelikle aile lideri olmak üzere aile üyelerinin buna inanması ve içselleÅŸtirmesi gerekmektedir.
Aile Ä°ÅŸletmelerinde KurumsallaÅŸma
Zorunlu mudur?
Aile üyelerinden bir giriÅŸimci, kısıtlı bir sermaye ile kendi ve ailenin beden gücünü de katarak bir iÅŸletme kurar. Tek kiÅŸi veya ortaklıkla baÅŸlayan, daha sonra diÄŸer aile üyelerinin de katıldığı ve ÅŸartlar uygun oldukça büyümeye devam eden aile iÅŸletmesi oluÅŸmuÅŸ olur.
​
Belirli bir büyüklüÄŸe kadar kurucular ve çevresindeki kısıtlı sayıda azimli ve vefakâr çalışanı ile hızlı ilerleyen iÅŸletmeler, büyüme arttıkça sorunlar yaÅŸamaya baÅŸlarlar. Büyüme ve geliÅŸmeyle ilgili bir plana dahil olmayan sorunlar, ortaya çıktıkça tek tek çözülür, iÅŸletme yoluna devam eder. Ancak kurumsal ve bütünsel bir yaklaşım ve anlayış olmadığından, bu çözümler yetersiz gelir.
​
Artan problemler karşısında gerek patron gerek çalışanlar kendi açılarından problemler yaÅŸarlar ve güven ortamları zedelenir. Bunun yanında bazen yanlış verilen önemli kararlarında etkisiyle Ä°ÅŸletme hızla dibe doÄŸru ilerler. Bazen de kuruculara baÄŸlı olarak hayatını sürdüren iÅŸletme, ani geliÅŸmelerden dolayı kuruculardan uzaklaÅŸtığında veya onu kaybettiÄŸinde krize girer. ÇoÄŸunluÄŸu bu krizden çıkamaz ve iÅŸletme kapanır.
Birçok aile iÅŸletmesi, kurumsallaÅŸmanın nasıl yapılacağını bilmediklerinden kurumsallaÅŸma konusunda bir türlü adım atmamaktadırlar.
Aile iÅŸletmelerinin geliÅŸmesi, sürekliliÄŸinin ve nesillere devrinin saÄŸlanabilmesi için, kurumsallaÅŸması zorunludur. KurumsallaÅŸma, iÅŸletmenin kuruluÅŸ veya büyümeye baÅŸladığı noktada oluÅŸmaya baÅŸlaması gereken bir kurallarla yönetim yaklaşımıdır. Ä°ÅŸletmeler büyüdükçe kurumsal seviyenin de ilerlemesi gerekir.
Ailenin Kurumsallaşması Faaliyetleri
Danışmanlık kapsamında ÅŸirket kurumsallaÅŸmasının yanında, aile iliÅŸkilerini de kurumsallaÅŸtırılması çalışmaları proje iÅŸ planında detaylanır ve bir süreç dahilinde ele alınarak çözümler uygulanır.
​
Buradaki temel hedefler; Aile iliÅŸkilerini düzenlemek ve kurallar oluÅŸturmak, aile içinden gelen yöneticiler ile aile dışından gelen profesyonellerin kurumsal ilkeler ve kurallar çerçevesinde hareket ederek çatışma yerine birlikte çalışmaya ve deÄŸer üretmeye odaklanmalarını saÄŸlamak, ÅŸirketin aile iliÅŸkilerinden bağımsız ve ailenin de ÅŸirketten bağımsız bir ÅŸekilde yönetilmesini saÄŸlamak ve aile-ÅŸirket etkileÅŸim politikalarını oluÅŸturmaktır.
​
Aile anayasası çalışmaları; Aile ÅŸirketlerinde kurumsallaÅŸma sürecinin en önemli aÅŸamasıdır. Aile içi iliÅŸkilerin düzenlenmesi ve iÅŸletmeyi ilgilendiren ailevi konuların saÄŸlıklı yönetilebilmesi için temel konulara ait kuralların yazılı hale getirildiÄŸi belgedir.
Aile üyelerini karşılıklı sevgi ve saygı çerçevesinde aynı hedef doÄŸrultusunda tutabilecek, aile birliÄŸini perçinleÅŸtirecek, baÄŸlılığı ve güveni artıracak, açık iletiÅŸimi saÄŸlayacak, modern iÅŸletme yönetimini benimseyecek, iÅŸletmede verimliÄŸi ve sürdürülebilirliÄŸi artıracak ilkeleri barındıran ve kuralları yazılı metin haline getirilen aile anayasası hazırlanır.
​
Aile Anayasası hazırlama sürecinde Aile meclisi oluÅŸturulması, aile toplantılarının yapılması, aile deÄŸerleri, vizyonu ve amaçları, aile fertlerinin birbirleriyle iliÅŸkileri, ÅŸirket çalışanları ile iliÅŸkiler, ikinci nesil kariyer planlaması ve eÄŸitim stratejileri, haleflik planlaması, ÅŸirket ortakları hiyerarÅŸik yapısı, aile üyelerinin iÅŸe alınması, iÅŸ ahdinin sonlandırılması, aile mülkiyetinin miras dağılımı ile devri, hisse devirleri, aile üyeleri disiplin kuralları, aile üyeleri özlük hakları, Aile anayasası oluÅŸturma ve onaylanması vb. faaliyetler ele alınır, karara baÄŸlanır ve aile anayasası olarak yayınlanır.
​
Aile lideri ve kurucu aile üyelerinin uzlaÅŸması ve benimsemesi ile oluÅŸturulan aile anayasası gerektiÄŸinde resmi ÅŸirket ana sözleÅŸmesine de eklenebilir.
Bazı aile iÅŸletmeleri sadece aile anayasası oluÅŸturulması için danışmanlık talebinde bulunmaktadır. Sadece aile anayasası hazırlama danışmanlığı almak isterseniz aÅŸağıdaki linke tıklayabilirsiniz.
Birçok aile iÅŸletmesi, kurumsallaÅŸmanın nasıl yapılacağını bilmediklerinden kurumsallaÅŸma konusunda bir türlü adım atmamaktadırlar.
Aile iÅŸletmelerinin geliÅŸmesi, sürekliliÄŸinin ve nesillere devrinin saÄŸlanabilmesi için, kurumsallaÅŸması zorunludur. KurumsallaÅŸma, iÅŸletmenin kuruluÅŸ veya büyümeye baÅŸladığı noktada oluÅŸmaya baÅŸlaması gereken bir kurallarla yönetim yaklaşımıdır. Ä°ÅŸletmeler büyüdükçe kurumsal seviyenin de ilerlemesi gerekir.